प्रतापगड किल्ला

                        प्रतापगड किल्ला

प्रतापगड म्हणजे ‘शौर्य किल्ला’ हा पश्चिम भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील सातारा जिल्ह्यात असलेला एक मोठा डोंगरी किल्ला आहे.

1659 मध्ये झालेल्या प्रतापगडाच्या लढाईमुळे किल्ल्याचे ऐतिहासिक महत्त्व आहे. हा किल्ला आता एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे.

मराठा शासक छत्रपती शिवाजी महाराजांनी नीरा आणि कोयना नद्यांच्या काठाचे रक्षण करण्यासाठी आणि पार खिंडीचे रक्षण करण्यासाठी या किल्ल्याच्या बांधकामाची जबाबदारी मोरोपंत त्र्यंबक पिंगळे, त्यांचे पंतप्रधान यांना दिली.

ते 1656 मध्ये पूर्ण झाले. शिवाजी महाराज आणि अफझलखान यांच्यातील प्रतापगडाची लढाई या किल्ल्याच्या तटबंदीखाली 10 नोव्हेंबर 1659 रोजी झाली होती.

किल्ला खालचा किल्ला आणि वरचा किल्ला असे विभागता येतो.वरचा किल्ला टेकडीच्या शिखरावर बांधला होता. हे अंदाजे चौरस आहे, प्रत्येक बाजूला 180 मीटर लांब आहे.

देवाच्या महादेवाच्या मंदिरासह अनेक कायमस्वरूपी इमारती आहेत. हे किल्ल्याच्या वायव्येस स्थित आहे, आणि 250 मीटर पर्यंतच्या थेंबांनी वेढलेले आहे.

अफझल बुरूज किल्ल्यापासून व्यवस्थित पसरलेला आहे आणि किल्ल्याकडे जाणाऱ्या मार्गाचे रक्षण करतो.

प्रतापगडाच्या लढाईनंतर बांधण्यात आल्याचे सांगितले जाते आणि अफझलखानाचा मृतदेह बुरुजाखाली दबल्याचे सांगितले जाते.